رئیس جمهور؛ کتک خور یا دارای اختیارات ویژه؟

به گزارش شهرآرانیوز؛ بدون شک همه دولت‌های تشکیل شده پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دارای کارنامه‌ای با مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف اند، اما مسئله مهم که دغدغه بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران و البته چهره‌های سیاسی است، این است که چرا دولت‌ها آن طور که باید و شاید کارآمد نیستند و نمی‌توانند پاسخگوی انتظارات عمومی باشند.

 

در این میان، برخی از چهره‌های سیاسی یکی از علل ناکارآمدی دولت‌ها را در اختیارات محدود رؤسای جمهور و کارشکنی دیگر نهاد‌ها می‌دانند، اما در مقابل، برخی دیگر معتقدند که رؤسای جمهور طبق قانون اساسی دارای اختیارات زیادی هستند و پرداختن به مسائلی نظیر تحدید اختیارات، فقط شانه خالی کردن از مسئولیت پذیری است.

پروانه سلحشوری، فعال سیاسی اصلاح طلب و عضو فراکسیون امید مجلس دهم، در گفتگو با ایرنا درباره ناکارآمدی دولت‌های پس از انقلاب، به ویژه در دوره دوم، با اشاره به اختیارات محدود رؤسای جمهور و کارشکنی در برنامه‌های آنان گفت: نمی‌خواهم بدبینانه قضاوت کنم، اما در دوره‌های گذشته، به خصوص دور دوم رؤسای جمهور، ناکارآمدی دولت بسیار چشمگیر بوده و تقابل‌هایی میان دولت و نهاد‌های دیگر به وجود آمده و تقریبا در همه دوره‌ها دولت در موضع ضعف و ناتوانی در تصمیم گیری قرار داشته است. پس این سؤال به وجود آمده است که واقعا رئیس جمهور می‌تواند چه کاری انجام دهد و خود رؤسای جمهور هم به این موضوع اشاره کرده اند. برای نمونه روحانی گفته است که دولت پنهان وجود دارد.

 

رئیس دولت اصلاحات هم پیش از این اشاره کرد که رئیس جمهور در حد یک تدارکاتچی است. احمدی نژاد هم با کنایه از کسانی به عنوان برادران قاچاقچی یاد کرد. پس این روز‌ها ناتوانی در تصمیم گیری توسط رئیس جمهور علنی‌تر و آشکارتر شده و رئیس جمهور به نوعی کتک خور نظام شده است. در این وضعیت بیشتر افراد جامعه همه ضعف‌ها را از ناتوانی رئیس جمهور می‌دانند، اما باید پذیرفت که برخی تصمیم گیری‌های مهم خارج از اختیارات رئیس جمهور است. با این حال، اینکه همه با علم به این موانع می‌خواهند رئیس جمهور شوند، نکته جالبی است.

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، هم در گفتگو با «ایسنا» در پاسخ به برخی انتقادات درباره محدودیت اختیارات ریاست جمهوری در عرصه عمل به عنوان یکی از عوامل ناکارآمدی و نبود پاسخگویی مناسب به انتظارات عمومی از دولت ها، گفت: کسی که می‌خواهد رئیس جمهور شود، حتما و باید قانون اساسی را بخواند و باید تجارب دولت‌های قبلی را در نظر بگیرد و مبتنی بر این ۲ رکن کاندیدا شود و به مردم قول دهد که چه اقداماتی انجام می‌دهد. اگر فردی با درنظرگرفتن اختیارات قانونی و تجارب دولت‌های قبلی بپذیرد که در عرصه انتخابات وارد شود، فرض این است که پذیرفته با استفاده از همین اختیارات به وعده هایش جامه عمل بپوشاند. در ادوار مختلف شاهد بوده ایم که اختیارات فراقوه‌ای و ویژه به رئیس جمهور اعطا شده، اما باز هم انتقاد همیشگی درباره کافی نبودن اختیارات مطرح شده است.

 

در کشور ما حدود اختیارات ارکان مختلف کشور کاملا روشن است و رئیس جمهور نیز اختیارات بسیار زیادی دارد. اگر معنی اختیار کافی این است که همه اختیارات ارکان کشور در اختیار رئیس جمهور قرار بگیرد، طبیعی است که این اتفاق به دلیل قانونی نبودن هیچ گاه رخ نخواهد داد و البته به صلاح کشور هم نیست. مسئولیت دستگاه اجرایی بسیار سنگین و پیچیده است و فردی که در این جایگاه قرار می‌گیرد، علاوه بر ویژگی‌های شخصی ممتاز، باید دانش، تجربه، تدبیر، شجاعت، توان جسمی و روحی و سعه صدر کافی برای گام برداشتن در این عرصه را داشته باشد.

 

وی افزود: متأسفانه برخی از دولتمردان ما تلاش می‌کنند به جای تمرکز بر اجرای وظایفشان و وقت گذاری کافی و مؤثر، با توئیت نویسی برنامه هایشان را پیش ببرند. طبیعی است بسیاری از الزاماتی که گفته شد، مربوط به دیگر قوا، یعنی قوه قضائیه و مجلس نیز هست. دولت‌ها در اجرای وظیفه خدمت به میلیون‌ها ایرانی و حل معضلات اجتماعی، فرهنگی، تحصیلی، اقتصادی، معیشتی و ارتقای جایگاه بین المللی، افزایش ارزش پول ملی و کنترل و کاهش تورم اختیارات مبسوطی دارند و از سوی ارکان کشور حمایت می‌شوند.